Nhiều người nghĩ muốn thoát khỏi bất mãn thì phải kiểm soát, đàn áp, hoặc thậm chí tiêu diệt tâm trí. Nhưng chính cách làm đó lại khiến tâm thêm căng thẳng, vì ta đang chống lại một phần tự nhiên của mình. Giống như muốn làm mặt hồ phẳng lặng bằng cách dùng tay khuấy nước, càng cố gắng thì càng tạo thêm sóng.
Chìa khóa không nằm ở việc thay đổi hay loại bỏ tâm trí, mà ở sự quan sát. Quan sát nghĩa là nhìn thẳng vào những chuyển động của tâm: những ham muốn khởi lên, sự so sánh âm thầm, cơn bất mãn lặp lại… mà không vội vàng phán xét hay can thiệp. Khi quan sát trong tỉnh thức, ta bắt đầu thấy tâm trí như một dòng chảy, thay vì một bản ngã "tôi" phải đồng nhất.
Khoảnh khắc ta tách mình ra khỏi dòng chảy ấy, một khoảng không gian tự do mở ra. Những suy nghĩ và ham muốn vẫn xuất hiện, nhưng ta không còn bị cuốn trôi. Ta có thể đứng bên bờ, nhìn dòng sông chảy qua, thay vì bị cuốn xoáy vào trong.
Sự quan sát này không phải là một kỹ thuật khô cứng, mà là một thái độ sống. Nó không nhằm đạt đến một trạng thái đặc biệt nào đó, mà đơn giản chỉ để thấy rõ thực tại như nó đang là. Chính sự thấy rõ ấy làm tan đi sức mạnh của tâm trí, giống như bóng tối biến mất khi ánh sáng chiếu vào.
Điều kỳ diệu là: khi không còn đồng nhất với mọi suy nghĩ, ta nhận ra chúng vốn không thật sự thuộc về mình. Chúng chỉ đến rồi đi, sinh rồi diệt, như những đám mây trên bầu trời. Cái còn lại phía sau là một không gian tĩnh lặng, sáng suốt, nơi ta cảm nhận được tự do nội tâm mà không điều kiện nào có thể ràng buộc.
Quan sát và không đồng nhất không phải là một nỗ lực nhất thời, mà là một lối sống. Mỗi lần tâm trí khởi lên bất mãn, đó chính là cơ hội để ta thực hành nhìn lại, để nhận ra mình lớn hơn tâm trí, không bị giới hạn trong những chuyển động không ngừng của nó.